Hoe bewijst u een hand- en bankgift?

Geld, aandelen of juwelen schenken kan belastingvrij met een hand- of een bankgift. Maar omdat deze schenking nergens geregistreerd wordt, heeft u er ook geen bewijs van. Nochtans is dat vaak wel nuttig. Hoe zorgt u voor een sluitend bewijs?

Uw kinderen een som geld geven als ze een huis willen kopen, uw kunstcollectie overdragen aan uw favoriete nicht. Dit soort transacties, waarbij u een bepaald goed schenkt aan een begiftigde, vereisen in de regel een notariële akte. Een Belgische notaris moet die akte vervolgens binnen 15 dagen registreren, met schenkingsrechten tot gevolg. Voor onroerende goederen zoals vastgoed gelden progressieve tarieven, voor roerende goederen, zoals geld en juwelen, bestaan er sinds enkele jaren vlakke tarieven: 3 procent en 7 procent in Vlaanderen en Brussel en 3 procent, 5 procent of 7 procent in Wallonië (onder bepaalde voorwaarden).

Voor wie niet graag belastingen betaalt, bestaat er een manier om schenkingsrechten op roerende goederen helemaal te vermijden: de hand- en de bankgift. Via een handgift wordt een goed van hand tot hand overgedragen. Dat kan bijvoorbeeld voor geld, juwelen, kunst en papieren effecten. Een bankgift is een loutere overschrijving van geld of gedematerialiseerde naamloze effecten van een rekening op naam van de schenker naar een rekening op naam van de begiftigde.

Waarom is een schriftelijk bewijs nuttig?

Bij gebrek aan notariële akte, raden specialisten aan om bij een hand- en een bankgift te werken met een zogenaamd ‘pacte adjoint’.

Ten eerste bewijst u zo dat de schenker wel degelijk wilde schenken en dat het niet ging om een lening.

Bovendien kunt u dankzij het pacte adjoint een datum plakken op de transactie. De fiscus gaat er van uit dat alle goederen die de overledene in de 3 jaar voor zijn overlijden bezat, in zijn nalatenschap vallen. Kunnen erfgenaam niet bewijzen dat de hand- of bankgift dateert van meer dan 3 jaar voor het overlijden van de schenker? Dan dreigen ze successierechten te moeten betalen op de geschonken goederen.

Een bijkomende troef van een pacte adjoint, die vaak onderschat en zelfs vergeten wordt, is dat u voorwaarden aan de schenking kunt koppelen. Waak er wel over dat de voorwaarden niet strijdig zijn met het principe ‘gegeven is gegeven’. Wie schenkt, draagt onmiddellijk, onherroepelijk en definitief de eigendom over aan iemand anders. Terugkomen op de schenking kan dus niet. Besef ook dat niet alle voorwaarden verenigbaar zijn met een hand- en/of bankgift. Opschortende voorwaarden of voorbehoud van vruchtgebruik bijvoorbeeld liggen erg moeilijk. Daar hebt u een notariële akte voor nodig.”

Hoe stelt u een pacte adjoint op?

Een pacte adjoint is een bijzonder delicaat document. U moet erg voorzichtig zijn met de voorwaarden en ook de opmaak vereist de nodige omzichtigheid. Het pacte adjoint dient als bewijs van de schenking. Op geen enkel moment mag u de indruk wekken dat de schenking er door is tot stand gekomen. Mocht dat wel het geval zijn, dan bestaat het risico dat de schenking nietig verklaard wordt.

Er bestaan meerdere procedés voor het pacte adjoint, elk met hun eigen merites en nadelen. De techniek van wederzijdse brieven is door het Hof van Cassatie aanvaard als begin van bewijs van een handgift. Maar om een volwaardig schriftelijk bewijs van de schenking te hebben, is het aan te raden om naast de wederzijdse brieven ook een bilateraal bewijsdocument op te maken, dat zowel door de schenker als door de begiftigde wordt ondertekend.

Procedure handgift

1. Schenker deelt intentie tot schenking mee in een aangetekende brief. Deze brief vermeldt de voorwaarden, lasten en modaliteiten gekoppeld aan de handgift. De brief wordt zodanig verzonden dat de poststempel op het briefpapier zelf wordt aangebracht: zonder enveloppe en geschreven en geplooid.

2. De schenker overhandigt fysiek de goederen die hij wil schenken aan de begiftigde. Dit kan eventueel in aanwezigheid van de getuige(n).

3. Onmiddellijk daarna zendt de begiftigde aan de schenker een aangetekende brief waarin hij de handgift en daaraan verbonden voorwaarden, lasten en modaliteiten zonder enig voorbehoud heeft aanvaard. Ook deze bedankingsbrief wordt zodanig verzonden, dat de poststempel op het briefpapier zelf wordt aangebracht.

4. Nadien ondertekenen de schenker en de begiftigde de bilaterale bewijsovereenkomst. De schenker verklaart bepaalde goederen te hebben overgedragen met intentie tot begiftigen. De begiftigde verklaart deze schenking te hebben aanvaard. Ook de eventuele voorwaarden, lasten en andere modaliteiten worden hernomen.

Procedure bankgift.

1. Schenker voert neutrale overschrijving (zonder enige vermelding) uit naar de rekening van de begiftigde.

2. Tegelijk met of onmiddellijk na de overschrijving, bevestigt de schenker aan de begiftigde in een aangetekende brief dat de gedane overschrijving een schenking betreft. Hij vermeldt de voorwaarden, lasten en modaliteiten. Ook hier wordt de brief zodanig verzonden, dat de poststempel op het briefpapier zelf wordt aangebracht. Aan de brief hecht u bij voorkeur een kopie van het bankrekeninguittreksel (of een daarvan door de bank opgemaakte samenvattende opgave).

3. Begiftigde antwoordt onmiddellijk, eveneens per aangetekende brief, dat hij bankgift en daaraan verbonden voorwaarden, lasten en modaliteiten zonder enig voorbehoud heeft aanvaard. Ook deze bedankingsbrief wordt zodanig verzonden, dat de poststempel op het briefpapier zelf wordt aangebracht.

4. Nadien ondertekenen de schenker en de begiftigde de bilaterale bewijsovereenkomst. De schenker verklaart bepaalde goederen te hebben overgedragen met intentie tot begiftigen. De begiftigde verklaart deze schenking te hebben aanvaard. Ook de eventuele voorwaarden, lasten en andere modaliteiten worden hernomen.